Demontabele toevoegingen (2024)

In veel Nederlandse steden en dorpen zijn kanalen en grachten integraal onderdeel van de wijkopzet: vroeger als noodzakelijke routes voor bevoorrading en vervoer, nu vooral voor ontspanning en vertier, met als algemene kwaliteit extra ruimte, verkoeling en natuur.

Op zoek naar mogelijkheden voor verdichting binnen bestaande wijken, is het niet ondenkbaar dat ook hier wordt gezocht naar manieren om extra woningen en tegelijk nieuwe kwaliteiten toe te voegen. Een referentie voor deze strategie is de Binnendieze in ’s Hertogenbosch, waar vanwege ruimtegebrek de beken en stromen in de stad in de loop der eeuwen zijn overkluisd met woningen.

Houten, demontabele woningen op palen boven de gracht kunnen een nieuwe identiteit geven aan bewoonde gebieden. Ze zijn ook weer weg te halen, als de woonbehoefte veranderd.

De ruimte boven bestaande gebouwen is vaak goed te gebruiken voor het toevoegen van een lichte laag houten woningen. New Urban Networks onderzocht de mogelijkheden van verschillende gebouwen.

Woongebouwen met gestapelde woningen hebben vaak een betonconstructie en –fundering die het aankan om nog één of zelfs twee lagen houten woningen toe te voegen. Een nieuwe uitstraling voor de wijk als extra tijdelijke laag op het bestaande. De toegang vraagt om het doortrekken van trappenhuizen en een vaak toch al lang noodzakelijke vernieuwing van de lift.

In deze woonwijk staat een rij woningen die door een berging en al dan niet overdekte parkeerplaats van de straat zijn afgeschermd.

Het voorstel van New Urban Networks laat zien hoe de voortuin en ruimte boven de berging benut kan worden voor extra woonruimte in direct contact met de straat, die door een smalle verbinding langs een patio verbonden kan zijn met de bestaande woning. De extra ruimte kan aan de bestaande woning worden toegevoegd of een aparte woning vormen.

Er kan ook gekozen worden om de woning opnieuw te verdelen in een boven- en benedenhuis voor verschillende doelgroepen. Dit zou gelijktijdig met een energetische renovatie uitgevoerd kunnen worden.

Typisch voor de wijken uit de jaren ’70 zijn de rijen met parkeergarages haaks of tegenover elkaar, liggend aan een pleintje. Marjolein van Eig noemt deze plekken ‘cul de sac', wat ook wel doodlopende weg betekent. Ze blijken uitermate geschikt te zijn voor kleinere woningen van twee parkeergarages breed.

Deze plek leent zich uitstekend voor hofwoningen voor ouderen. Het is lekker rustig. Daarmee worden twee vliegen in een klap opgelost: een grotere eengezinswoning komt vrij voor een jong gezin en de oudere kan in zijn eigen wijk blijven wonen.

In een aantal van de bestudeerde wijken zijn veel kopgevels met maar een raam of geen raam. Tegen deze kopgevels kan overal haaks geparkeerd worden. Het biedt de straat weinig kwaliteit, veel van de parkeerplekken zijn bovendien leeg. Het gaat gemiddeld om zo’n zes parkeerplekken

Wanneer er uitgegaan wordt van een twee-laagse woning over twee parkeerplekken, kunnen er drie grondgebonden kopgevelwoningen van 50 m2 BVO worden toegevoegd. Ideaal voor ouderen of jongeren in de wijk

In veel wijken bevinden zich velden met parkeerplaatsen. Deze parkeervelden zijn niet altijd efficiënt van opzet: door eerst in te steken met de auto en daarna pas haaks te parkeren gaat er veel ruimte verloren aan wegoppervlak.

Wanneer parkeerplaatsen gedraaid worden, is het mogelijk om direct vanaf de weg te parkeren. Het aantal parkeerplaatsen blijft behouden en er komt ruimte vrij voor woningen. Deze grondgebonden woningen krijgen een adres aan de hoofdweg, die verder enkel bestaat uit kopgevels. De straat krijgt hierdoor een beter profiel en meer leven door de woningen die hier nu ook met hun voordeuren aan liggen.